با انواع آسانسور و کاربرد هر کدام از آنها آشنا شوید
آسانسورها دارای انواع مختلفی هستند که با توجه به موقعیت مکانی و کاربری خاصی که دارند، تعریف می‌شوند. در این مقاله می‌خواهیم انواع آسانسور را معرفی کرده و درباره ویژگی‌های آنها توضیح بدهیم.
دغدغه بالا رفتن از ساختمان‌های مرتفع و برج‌ها که تعدادشان هم هر روز بیشتر می‌شود، باعث شد تا انسان‌ها به فکر طراحی و ساخت انواع آسانسور بیفتند. آسانسور یا همان بالابر که به انگلیسی Elevator نامیده می‌شود، می‌تواند به راحتی و در کمترین زمان ممکن، افراد و بارها را به طبقات مختلف یک ساختمان برساند. طبیعتا برخی از آسانسورها به‌طور خاص برای استفاده در ساختمان‌های مسکونی طراحی شده‌اند و فقط برای جابه‌جا کردن افراد مناسب هستند. اما بالابرهای صنعتی نیز وجود دارند که توانایی حمل بارهای سنگین را داشته و سیستم طراحی و ساخت‌شان هم متفاوت است. در این مقاله قصد داریم انواع بالابرها را معرفی کنیم و با کاربری هر کدام از آنها آشنا شویم. همچنین به مقایسه انواع آسانسور می‌پردازیم و ویژگی‌های اصلی آنها را زیر ذره‌بین می‌بریم. با ما تا پایان این مطلب همراه باشید.
معرفی انواع آسانسور
بیشتر آسانسورهایی که امروزه مورد استفاده قرار می‌گیرند به‌وسیله موتورهای الکتریکی کار می‌کنند. این بالابرها را می‌توان به دو دسته هیدرولیکی و کششی تقسیم کرد که هر کدام ویژگی‌های خاص خودشان را دارند. اما انواع دیگری از آسانسورها هم وجود دارند که با توجه به ساختار منحصربه‌فردشان، در پروژه‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. در ادامه به معرفی انواع آسانسور می‌پردازیم و همچنین با دو مدل رایج‌تر یعنی هیدرولیکی و کششی بیشتر آشنا می‌شویم.
1. آسانسور هیدرولیک
آسانسورهای هیدرولیکی دارای یک موتور الکتریکی هستند که وظیفه آن پمپاژ روغن است. این موتور با انتقال نیرو به یک جک هیدرولیکی، باعث به حرکت درآمدن کابین می‌شود. همه این تشکیلات در داخل چاهک آسانسور و زیر کابین قرار گرفته‌اند. گفتنی است که در آسانسورهای هیدرولیکی، تمام نیروی لازم برای جابه‌جا کردن کابین و سرنشینان، توسط جک هیدرولیکی تامین می‌شود؛ به همین دلیل در این سیستم نیاز به موتور قدرتمندی داریم که بتواند چنین نیرویی را تامین کند. البته این نیرو فقط برای بالا بردن کابین لازم است؛ یعنی موتور در هنگام بالا رفتن کابین، روغن را با فشار به درون جک هیدرولیکی می‌فرستد، اما هنگام پایین آمدن، به نیروی موتور احتیاجی نیست و فقط باید یک شیر الکتریکی به نام پاوریونیت باز شود تا روغن به آرامی تخلیه گردد.
2. آسانسور کششی
آسانسورهای کششی از سیستم نسبتا ساده‌تری در مقایسه با آسانسورهای هیدرولیکی استفاده می‌کنند. در بالابرهای کششی، کابین آسانسور به یک سر سیم بکسل متصل شده و در سر دیگر آن، وزنه وجود دارد. سیم بکسل از روی یک قرقره که به کمک موتور الکتریکی می‌چرخد، عبور می‌کند. با چرخش قرقره، سیم بکسل در یک جهت به حرکت درآمده و باعث می‌شود که کابین به سمت بالا و وزنه‌ها به سمت پایین بروند یا بالعکس. در این سیستم، وزنه‌ها وظیفه کاهش فشار روی موتور را بر عهده دارند؛ چون بدون وجود آنها، موتور الکتریکی باید تمام وزن کابین و سرنشینان را متحمل شود، اما وقتی در یک سر سیم بکسل وزنه‌های سنگین وجود داشته باشند، موتور می‌تواند با نیروی بسیار کمتری کابین را به حرکت درآورد.
نکته مهم درباره آسانسورهای کششی آن است که اگر وزنه‌ها هم‌وزن کابین باشند، زمانی که وزن سرنشینان به کابین اضافه شود (یعنی کابین سنگین‌تر شود) تعادل بهم می‌خورد و فشار روی موتور افزایش میابد. به همین دلیل معمولا وزنه‌ها نصف وزن کابین هستند تا فشاری که در هنگام خالی بودن کابین یا پر بودن ظرفیت آن به موتور وارد می‌شود، متعادل باشد.
در آسانسورهای کششی، وزنه‌ها داخل چاهک و نزدیک یکی از دیواره‌های قرار می‌گیرند و در یک مسیر ثابت، فقط به سمت بالا یا پایین حرکت می‌کنند. موتور الکتریکی هم در قسمتی به نام موتورخانه و در بالای چاهک نصب می‌شود تا بتواند سیم بکسل را به حرکت درآورد.
3. آسانسور وکیوم (پنوماتیک)
این نوع آسانسورها با استفاده از قانون اختلاف فشار هوا کار می‌کنند. اگر بخواهیم به‌طور مختصر طرز کار بالابرهای وکیوم را توضیح بدهیم، باید بگوییم که کابین انها داخل یک محفظه شبیه لوله قرار گرفته است. هوای بالا و پایین کابین هیچ ارتباطی با هم ندارند. با استفاده از یک پمپ یا توربین خلاء، فشار هوای زیر کابین را افزایش داده و فشار هوای بالای آن را کاهش می‌دهند. در این شرایط کابین به سمت بالا حرکت می‌کند. برای پایین آمدن نیز دقیقا برعکس همین کار باید انجام شود. آسانسورهای وکیوم کوچکتر از سایر آسانسورها هستند و به چاهک هم نیازی ندارند. به همین دلیل برای ساختمان‌های امروزی بسیار مناسب هستند. این آسانسورها معمولا به‌صورت شیشه‌ای و پانوراما طراحی می‌شوند که از نظر زیبایی نیز بسیار مشتری‌پسند هستند.
4. آسانسور بدون موتورخانه
در این نوع بالابرها همان‌طور که از نام‌شان پیداست، یکی از اصلی‌ترین اجزای آسانسور یعنی موتورخانه حذف شده است. یعنی موتور الکتریکی روی خود کابین نصب می‌شود و به بالا و پایین رفتن آن کمک می‌کند. آسانسورهای بدون موتورخانه در دو نوع ساخته می‌شوند؛ نوع اول دارای کاربرد صنعتی است و معمولا در پروژه‌های ساخت و ساز مورد استفاد قرار می‌گیرد. نوع دوم هم برای جابه‌جایی‌های کوتاه در فضای داخلی ساختمان‌ها در نظر گرفته می‌شود. معمولا در فضاهای بزرگی که دارای اختلاف سطح در یک طبقه هستند، از همین بالابرها استفاده می‌کنند.
یکی از انواع آسانسورهای بدون موتورخانه، آسانسور پیچی است. در این بالابر از یک میله پیچی بزرگ و یک مهره استفاده می‌شود. این مهره به کمک تسمه و نیروی موتور، شروع به چرخش می‌کند و از میله پیچی بالا یا پایین می‌رود. با بالا و پایین رفتن مهره، کابین هم حرکت خواهد کرد. آسانسور پیچی امنیت بسیار بالایی دارد و از آن به عنوان آسانسور بدون سقوط یاد می‌شود؛ چون در این بالابرها، با از کار افتادن موتور، فقط مهره روی میله پیچی متوقف می‌شود و امکان سقوط کردن آن وجود ندارد. البته چنین بالابرهایی برای برج‌های بزرگ و مرتفع چندان مناسب نیستند و برای ساختمان‌هایی تا چهار طبقه مناسب‌ترند. اما محدودیت وزنی و ظرفیتی برای این آسانسورها وجود ندارد و می‌توانند وزن‌های بسیار بالا را هم تحمل کنند.
5. آسانسور مغناطیسی
آسانسورهای مغناطیسی با نیرویی که از اختلاف قطب‌های مثبت و منفی آهنربا ناشی می‌شود حرکت می‌کنند. برای طراحی این بالابرها، از آهنرباهای قوی در دیواره آسانسور استفاده می‌شود. در قسمت کف آسانسور هم یک آهنربا با قطب مخالف دیواره‌ها قرار می‌گیرد. وقتی جریان برق متصل شود، به‌دلیل اختلاف نیروی مغناطیسی بین قطب‌های مثبت و منفی، کابین شروع به حرکت می‌کند. تکنولوژی ساخت این آسانسورها بسیار جدید است و اجرای آن نیز هزینه‌بر خواهد بود. به همین دلیل فعلا استفاده از آسانسورهای مغناطیسی رواج چندانی ندارد. اما می‌توان گفت که این مدل نسبت به سایر انواع آسانسور امنیت و کارایی بهتری دارد.
مزایا و معایب آسانسور هیدرولیک و انواع آن
گفتیم که یکی از رایج‌ترین انواع آسانسورها که در ساختمان‌ها مختلف نصب می شوند و کاربری‌های متنوعی هم دارند، بالابرهای هیدرولیکی هستند. این نوع از آسانسورها مزایا و معایب خاص خود را داشته و دارای ویژگی‌هایی هستند که در انتخاب‌شان تاثیرگذار خواهد بود. در ادامه این ویژگی‌های مثبت و منفی را بیان می‌کنیم و به معرفی انواع آسانسور هیدرولیک می‌پردازیم:
مزایای آسانسور هیدرولیکی
- این آسانسورها دارای قدرت مناسب و راندمان عالی هستند.
- هزینه آنها مقرون به صرفه است.
- برای حمل بارهای سنگین، یکی از بهترین گزینه‌ها به شمار می‌روند.
- با قطع برق، کابین متوقف نمی‌شود.
- در هنگام پایین آمدن، از نیروی جاذبه کمک گرفته می‌شود، بنابراین انرژی کمتری مصرف می‌کنند.
- ایمنی این آسانسورها بالاست.
- امکان نصب شیشه در سه وجه کابین وجود دارد.
معایب آسانسور هیدرولیکی
- به دلیل قدرت زیادی که برای حرکت دادن کابین لازم است، برق زیادی هم مصرف می‌شود و فشار روی موتور زیاد است.
- این آسانسورها سرعت بالایی ندارند و نمی‌توانند کابین را خیلی سریع حرکت دهند.
- در برخی موارد، ممکن است هزینه‌های جانبی برای نصب آنها بالا باشد.
انواع آسانسور هیدرولیکی
آسانسورهای هیدرولیکی دارای انواع مختلفی هستند. به‌طور کلی می‌توان آنها را به دو مدل دارای چاهک و بدون چاهک تقسیم‌بندی کرد، اما مدل‌های دیگری از این نوع بالابر هم طراحی و ساخته می‌شوند که در ادامه به معرفی آنها می‌پردازیم:
- آسانسور هیدرولیک دارای چاهک: در آسانسورهای هیدرولیکی دارای چاهک، کابین روی یک پیستون قرار دارد که این پیستون داخل یک سیلندر و با کمک فشار روغن حرکت می‌کند. سیلندر به اندازه ارتفاع آسانسور داخل زمین کار گذاشته می‌شود. با پمپ شدن مایع داخل سیلندر، پیستون به سمت بالا حرکت کرده و کابین را هم بالا می‌برد.
- آسانسور هیدرولیک بدون چاهک: برای برخی ساختمان‌ها امکان حفر چاه برای قرار گرفتن سیلندر وجود ندارد. به همین دلیل از روش‌های دیگری برای پیاده‌سازی سیستم هیدرولیک استفاده می‌شود. آسانسورهای هیدرولیک بدون چاهک دارای سه نوع مختلف هستند که در ادامه آنها را معرفی می‌کنیم.
- آسانسور هیدرولیک تلسکوپی: یکی از انواع آسانسور جکی که با سیستم هیدرولیکی کار می‌کند، بالابر تلسکوپی است. در این آسانسورها، چند پیستون به شکل تلسکوپی داخل یکدیگر قرار گرفته‌اند و باز و بسته می‌شوند. با این کار نیازی نیست که سیلندر داخل زمین قرار بگیرد.
- آسانسور هیدرولیک غیر تلسکوپی: در این مدل، خبری از پیستون‌های تلسکوپی نیست و فقط یک پیستون وجود دارد. طبیعی است که این آسانسورها ارتفاع کمتری را پوشش می‌دهند.
- آسانسور هیدرولیک طنابی: در این سیستم، انتهای پیستون به‌وسیله یک طناب به کابین متصل می‌شود و آن را به حرکت درمی‌آورد. در آسانسور هیدرولیک طنابی خطر پاره شدن طناب و سقوط آسانسور هم وجود دارد که به همین دلیل از ترمز اضطراری برای آن استفاده می‌شود.
مزایا و معایب آسانسور کششی و انواع آن
نوع دیگری از بالابرها که پرطرفدار و رایج نیز هستند، کششی نام دارند. در بالا درباره این آسانسورها توضیح دادیم، اما می‌خواهیم مزایا و معایب آنها را ذکر کنیم و با مدل‌های مختلف‌شان آشنا شویم:
مزایای آسانسور کششی
- این نوع آسانسور سرعت خوبی دارد و امکان نصب آن روی ساختمان‌های بسیار مرتفع نیز وجود خواهد داشت.
- سیستم آسانسور کششی ساده‌تر بوده و نصب آن نیز با سرعت بالا انجام می‌شود.
- امکان کنترل آسانسورهای کششی در کنار هم به‌صورت گروهی وجود دارد.
معایب آسانسور کششی
- هزینه نصب آسانسور کششی معمولا بیشتر از آسانسورهای هیدرولیکی است.
- به دلیل وجود چاهک، این آسانسورها فضای زیادی اشغال می‌کنند.
- در صورت قطع برق، کابین متوقف می‌شود و خروج سرنشینان با مشکل همراه خواهد بود.
انواع آسانسور کششی
آسانسورهای کششی در دو نوع گیربکس‌دار و بدون گیربکس ساخته می‌شوند. هر کدام از این مدل‌ها دارای ویژگی‌های خاص خودشان هستند که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم:
- آسانسور کششی گیربکس‌دار: یکی از انواع آسانسور مسکونی که در ساختمان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، آسانسور گیربکس‌دار است. در این بالابرها، یک گیربکس به موتور متصل شده و از طریق یک طناب، کابین را به حرکت درمی‌آورد. آسانسورهای گیربکس‌دار معمولا با سرعتی حدود 150 متر بر دقیقه حرکت می‌کنند که سرعت قابل قبولی است.
- آسانسور کششی بدون گیربکس: یکی دیگر از انواع آسانسور ساختمان، بالابر بدون گیربکس است. در این آسانسورها، یک چرخ به‌طور مستقیم به گیربکس متصل شده و دیگر خبری از طناب نیست. کارایی و سرعت این آسانسورها بیشتر است و به 600 متر بر دقیقه نیز می‌رسد. به همین دلیل آسانسورهای بدون گیربکس برای استفاده در ساختمان‌های مرتفع مناسب هستند.
آسانسورها بر اساس نوع ساختمان به چند دسته تقسیم می‌شوند؟
حالا که با تعریف آسانسور و انواع آن آشنا شدیم، بد نیست به تقسیم‌بندی آسانسورها بر اساس نوع ساختمان هم اشاره‌ای داشته باشیم. واضح است که بالابرهای مورد استفاده در ساختمان‌های مسکونی، باید تفاوت‌هایی با آسانسورهای تجاری یا صنعتی داشته باشند. از سوی دیگر، تعداد طبقات یا ارتفاع ساختمان هم در تعیین انواع سازه آسانسور تاثیرگذار خواهد بود. برای مثال، آسانسورهای کششی برای ساختمان‌های بسیار بلند هم مناسب هستند، اما بالابرهای هیدرولیکی معمولا برای ساختمان‌های مسکونی و کم‌ارتفاع نصب می‌شوند.
یکی دیگر از فاکتورهای مهم برای انتخاب آسانسور، نوع کاربری ساختمان است. مثلا در ساختمان‌های تجاری که رفت و آمد افراد داخل آنها بسیار زیاد است، باید از آسانسورهایی با ظرفیت بالا و کمترین استهلاک استفاده شود. یا در بیمارستان‌ها لازم است فضای داخلی کابین به‌گونه‌ای باشد که امکان قرار گرفتن تخت‌های بیمارستانی داخل آن در نظر گفته شود. در پروژه‌ها و ساختمان‌های صنعتی هم باید به ظرفیت وزنی آسانسور توجه کرد.
بهترین نوع آسانسور کدام است؟
مشتریان بیش از هر چیز درباره قیمت انواع آسانسور سوال می‌کنند یا می‌پرسند که بهترین نوع آسانسور کدام است؟ در پاسخ به این افراد باید گفت که نکات مختلفی در انتخاب نوع آسانسور و قیمت آن تاثیرگذار هستند. برای مثال نوع کابین و درب‌ها، سرعت آسانسور، ارتفاع ساختمان، ابعاد چاهک، نوع موتورها و گیبرکس، ابعاد موتورخانه و … از جمله مهمترین فاکتورهایی هستند که باید در نظر گفته شوند. در ضمن برندهای مختلف نیز دارای قیمت‌های متفاوتی هستند که روی هزینه نهایی تاثیر می‌گذارند. برای اینکه بهترین آسانسور را برای ساختمان خود انتخاب کنید، پیشنهاد می‌کنیم که ابتدا با افراد متخصص در این زمینه مشورت نمایید تا نکات مختلف را به شما انتقال دهند. کارشناسان مجرب آسانسور هخامنش آماده ارائه هر گونه مشاوره در این زمینه هستند و پاسخ همه سوالات شما را به بهترین شکل خواهند داد. پس برای کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره رایگان حتما با ما در تماس باشید.
