با انواع تست های آسانسور آشنا شوید

آسانسورها دستگاه‌های بسیار حساس و مهمی هستند که عملکرد صحیح آنها با جان انسان‌ها در ارتباط است. به همین دلیل تست آسانسور جهت اطمینان از ایمنی آن اهمیت دارد.

آسانسورها هرروز در ساختمان‌ها و برج‌های مرتفع‌تری به کار گرفته ‌می‌شوند. به دلیل عملکرد آسانسورها در جابجایی عمودی انسان‌ها و ارتفاع‌شان از سطح زمین، مشکلات بسیاری عملکرد ایمنِ یک آسانسور را به خطر می‌اندازند. چندی پیش سازمان‌های استانداردسازی اتحادیه اروپا بر آن شدند تا نظامی یکپارچه برای سنجش ایمنی آسانسورها و بالابرها تنظیم کنند تا بدین ‌ترتیب سازمان‌های نظارتی بتوانند از سطح ایمنی یک آسانسور مطلع باشند و پیش از وقوع هر اتفاق ناگواری، آسانسورهای ناامن را شناسایی کنند و آنها را از رده خارج کرده و یا ایمن‌سازی نمایند.

تست آسانسور چیست؟

از آنجا که آسانسورها ماشین‌های پیچیده‌‌ای با تعداد قطعات بالا و مکانیزم‌های پیشرفته هستند و عملکرد آنها در ارتفاع زیاد می‌تواند با خطراتی همراه باشد، پس از نصب باید حتما مورد تست قرار بگیرند. آسانسورها باید برای شرایط گوناگونی مانند قطعی برق یا عدم عملکرد یک قطعه، ایمن‌سازی شوند تا اگر قظعه‌ای از آسانسور دچار اختلال شد، جان سرنشینان آسانسور به خطر نیفتد.

برج تست آسانسور چیست؟

برج تست آسانسور به ساختمان‌هایی با ارتفاع بیش از 150 الی 200 متر گفته می‌شود که برای سنجش ایمنی آسانسورها بنا می‌شوند و درون آنها شرایط آزمایشی بسیاری شبیه‌سازی شده تا از امنیت یک آسانسور اطمینان حاصل شود. اخیرا چنین برجی برای اولین بار در کشورمان نیز بنا شد تا ایمنی آسانسورها با استانداردهای بومی و مناسب با شرایط، سنجیده شوند.

روش تست آسانسور چگونه است؟

مهم‌ترین بخش‌هایی از آسانسور که باید بطور مداوم مورد سنجش قرار گیرند، عبارتند از:

1. موتورخانه آسانسور که باید تست‌هایی از قبیل تست تراز بودن موتور گیربکسل آسانسور، تست اصطکاک سیم بکسل آسانسور، مناسب بودن روشنایی و تست کنترل فاز برروی آن اجرا شود.
2. چاه آسانسور و قطعات مختلف آن از قبیل چراغ‌های روشنایی درون آن، ضربه گیر زیر کابین، سربند سیم بکسل و … نیز باید بطور مداوم تحت سنجش قرار گیرند.
3. داخل و بیرون آسانسور شامل مواردی از قبیل سیم ارت کابین آسانسور، روغندان‌ ریل‌های کابین و ریل وزنه کابین و روشنایی داخل کابین و … نیز باید در طی تست آسانسور مورد توجه بازرس باشند.

دیگر انواع فعالیت‌های سرویس و نگهداری آسانسور عبارتند از:

• بازرسی: بازرسی از آسانسور در مقاطع زمانی برنامه‌ریزی شده صورت می‌پذیرد تا معلوم شود که آیا آسانسور به سرویس نیاز دارد یا به تعمیرات پیشگیرانه (بازرسی ممکن است به صورت چشمی یا از طریق اندازه‌گیری بعضی از ویژگی‌های فیزیکی دستگاه‌ها باشد.)
• سرویس : در صورتی که هنگام بازرسی نیاز به سرویس احساس شود، سرویس‌دهی برای قسمت‌های متحرک و ثابت اعم از الکتریکی و مکانیکی مجزا صورت می‌پذیرد. همچنین هر آسانسور مطابق «چک لیست سرویس و نگهداری آسانسور» ماهیانه باید حداقل یکبار مورد سرویس قرار گیرد.
• تعمیرات پیشگیرانه:این تعمیرات زمانی صورت می‌گیرد که هنوز امکانات و لوازم نصب شده در حال کار بوده و دچار خرابی نشده‌اند. هدف از این کار آن است که خرابی سیستم به تعویق بیفتد و فاصله بین خرابی‌ها رو به افزایش بگذارد و همچنین جلوی خرابی‌های احتمالی گرفته شود.
• تعمیرات خرابی: این تعمیرات مربوط به مواردی است که دستگاه از کار افتاده است و نمی‌تواند به وظایف پیش‌بینی شده عمل کند که با انجام تعمیرات لازم آسانسور مجدداً راه‌اندازی شده و مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد.

در عملیات بازرسی آسانسور موارد مختلفی مورد بررسی قرار می‌گیرد که شامل گزینه‌های زیر است:

• بازرسی عملکرد سیستم تعلیق کابین و مکانیزم تعادل
• بازرسی سیستم محرکه آسانسور شامل موتور و گیربکس
• بازرسی عملکرد ترمز ایمنی، گاورنر و پاراشوت‌ها
• بازرسی عملکرد قفل‌ها و درهای کابین
• بازرسی عملکرد سیستم ضربه‌گیرها

انواع تست آسانسور

در زیر به مهمترین تست‌های آسانسور اشاره کرده و نحوه انجام هر کدام از آنها را به‌طور مختصر توضیح می‌دهیم:

تست بالانس آسانسور

برای کنترل کردن بالانس یک کابین آسانسور با وزنه تعادل، باید چند نفر که مجموع وزن آنها معادل نصف ظرفیت تست آسانسور باشد را سوار کابین کنیم و با تراز کردن کابین با وزنه تعادل داخل چاه آسانسور، سیستم تعلیق آسانسور در موتورخانه را تنظیم نماییم.

تست پاراشوت آسانسور

پاراشوت یا ترمز ایمنی یک آسانسور، از حیاتی‌ترین بخش‌های آن به‌شمار می‌رود و وظیفه‌اش متوقف کردن کابین یا وزنه تعادل است و حتی در اثر پاره شدن سیستم آویز نیز عمل خواهد کرد. پاراشوت سیستمی است که اگر به هر علتی سرعت کابین آسانسور بیش از حد مجاز (1.15 برابر سرعت عادی) افزایش یابد، عمل کرده و از افزایش سرعت ایجاد شده و احتمال سقوط کابین جلوگیری می‌کند. تست این قطعه حیاتی یکی از مهمترین موارد جهت حفظ سلامت سرنشینان آسانسور و یکی از عوامل پیشگیری کننده از بروز خسارات هنگفت جانی و مالی است.

نحوه تست پاراشوت آسانسور

تست پاراشوت آسانسور باید به‌صورت فنرهای فشاری و یا نیروی وزن انجام شود. ابتدا باید پاراشوت یا ترمز آسانسور، توسط نیروی الکترومغناطیسی یا الکتروهیدرولیکی باز شود. در این صورت اگر جریان برق قطع شد، آسانسور باید حداقل دو وسیله الکتریکی مستقل برای کنترل داشته باشد، همچنین در صورت قطعی جریان برق، پاراشوت یا ترمز باید بلافاصله عمل کند.

پاراشوت آسانسور یا ترمز اضطراری آسانسور باید طوری طراحی شود که بتوان بصورت دستی آن را باز کرد و با اعمال فشار دائمی این ترمز باز بماند.

برای تست پاراشوت هایی که از کنترل کننده فرمان می‌گیرند، کافی است سیم آن ‌را از کابین جدا کرده و سپس با کشیدن اهرم به صورت دستی در حین حرکت از ایستادن آن مطمئن شویم.

تست کنترل بار آسانسور

کنترل بار در تابلو فرمان آسانسور بر جریان ورودی به موتور نظارت دارد. به این ترتیب که توسط دو یا سه ترانس جریان CT از جریان مصرفی نمونه‌گیری کرده و در صورت بالاتر بودن آن از جریان تنظیم شده، رله خروجی مدار را قطع می‌کند.

بازرس می‌تواند با استفاده از وسایل الکترونیکی در جریان مصرفی تابلو فرمان آسانسور اختلال ایجاد کند و عملکرد سالم این قطعه را تست نماید.

تست کنترل فاز آسانسور

کنترل فاز آسانسور قطعه‌ای ا‌ست که ورودی برق به موتور آسانسور را کنترل کرده و وظیفه محافظت از موتور را برعهده دارد. این قطعه در شرایطی که جریان نامناسبی به سمت موتور در حال حرکت باشد، جریان ورودی را قطع کرده و از موتور آسانسور محافظت می‌کند. از دیگر کاربردهای این قطعه می‌توان به تشخیص دو فاز شدن، عدم بالانس فازها در جریان برق، جابجایی فازها، قطع جریان در صورت متقارن نبودن ولتاژ، اعلام کاهش و افزایش ولتاژ اشاره کرد.

بازرس آسانسور می‌تواند با جابجایی فازهای برق ورودی به موتور، یا با دو فاز کردن جریان ورودی، قطعه کنترل فاز آسانسور را تست کند.

تست باتری آسانسور

باتری آسانسور از مهمترین قطعاتی ا‌ست که در هنگام قطعی برق به عملکرد مناسب یک آسانسور کمک می‌کند. هنگامی که ناگهان برق قطع می‌شود، یک سیستم نجات اضطراری معمولی، طی  30 ثانیه شما را به نزدیک‌ترین طبقه ممکن می‌رساند. ساده‌ترین توضیح نحوه عملکرد سیستم اضطرای آسانسور این است که با قطعی برق، آهن‌ربا باز می‌شود و در صورتی که آسانسور درایو داشته باشد، موتور با نیروی باطری آسانسور یا نیروی UPS به دو طرف زور می‌زند. بسته به اینکه کدام سمت آمپر کمتری بکشد، کابین آسانسور به همان سمت هدایت می‌شود. اگر بخواهیم دقیق‌تر بگوییم این مقایسه آمپرها در دو جهتِ حرکت موتور، توسط کنترل‌کننده انجام می‌شود و در نهایت، این مکانیزم شما را به نزدیک‌ترین طبقه خواهد برد.

برای تست باتری آسانسور، راهبردهای بسیاری از قبیل قطع آزمایشی برق، کاهش جریان برق به موتور آسانسور و تست کنترل‌کننده باتری وجود دارند، که هر کدام از آنها به آسانی می‌تواند عملکرد باتری در زمان مورد نیاز را برای شما تضمین کنند.

تست ترمز آسانسور

برای تست عملکرد ترمز مغناطیسی موتور گیربکس، سیم‌های برق مگنت ترمز موتور گیربکس را باز کرده و سپس فرمان حرکت در دور تند به آسانسور می‌دهیم. در این حالت به دلیل عدم حرکت موتور گیربکس، تابلو باید پس از حدود چند ثانیه به مدار فرمان آسانسور، دستور قطع برق را بدهد.

تست سرخوردگی سیم بکسل آسانسور

برای تست سرخوردگی سیم بکسل، اول باید از بالانس بودن وزنه تعادل و کابین آسانسور اطمینان حاصل کرده و در صورتی که این دو در تعادل باشند، به اعمال تست می‌پردازیم.
برای انجام این تست، باید وزنه تعادل و کابین در نقطه وسط ارتفاع چاه آسانسور و در موقعیت روبه‌روی هم قرار گیرند و کابین دارای ظرفیتی معادل نصف بار اسمی باشد.
تابلوی فرمان آسانسور را به حالت Revision قرار داده و ترمز را بصورت دستی آزاد می‌کنیم. در این حالت چرخاندن دستی چرخ پرواز یا فلایویل موتور گیربکس توسط دست، باید به طور آزاد بوده و کاملا آرام به دو طرف حرکت کرده و بالانس باشد. در حالتی که کابین در آخرین طبقه و خالی باشد، روی سیم‌بکسل‌ها و چرخ فلکه توسط خط‌کش و لاک غلط گیر، علامت‌گذاری می‌شود.

پس از انجام مرحله بالا، کابین یک طبقه پایین‌تر برده شده و سپس به موقعیت قبلی آن برگردانده می‌شود و به موقعیت و محل علامت گذاری شده دقت می‌شود. در صورتی که علامت‌های تعیین شده به صورت ناهماهنگ جابه‌جا شده باشد، کشش سیم‌بکسل‌ها با مشکلاتی همراه است که در این موقعیت باید آزمایش لغزندگی سیم‌بکسل‌ها متوقف شود. لازم است نصاب نسبت به تصحیح کشیدگی سیم‌بکسل‌ها و اصلاح آن اقدام نماید. در صورتی که علامت‌گذاری‌های قبلی به صورت یکسان جابه‌جا شده باشد (مثلا در حد 3 میلی‌متر)، در این صورت تست لغزندگی ادامه می‌یابد.

پس از راندن کابین به پایین ترین طبقه و سپس برگرداندن آن به جای قبلی (آخرین طبقه) اندازه جابه‌جایی به دست آمده در این مرحله در ساختمان N طبقه‌ای نباید از سه میلیمتر ضربدر N-1 بیشتر باشد. مثلا برای یک ساختمان با 10 طبقه نباید از 27 میلی‌متر بیشتر گردد. در صورتی که مقدار حاصل از تست مرحله اخیر بیشتر از عدد محاسبه شده باشد، سر خوردن سیم‌ بکسل در چرخ فلکه موتور گیربکس وجود خواهد داشت و تست مورد تأیید نخواهد بود و باید نسبت به اصلاح آن اقدام شود.

سخن پایانی

در این مقاله سعی داشتیم به موارد مختلف پیرامون ایمنی و تست آسانسور بپردازیم. این نکته را باید همواره در نظر داشت که پیشگیری از وقوع حوادث بسیار ساده‌تر و به‌ صرفه‌تر از جبران خسارات است. پس نسبت به تست آسانسور و سرویس دوره‌ای آن حساسیت بیشتری داشته باشید.

امیدواریم این مطلب برای شما مفید بوده باشد. شما می‌توانید سوالات خود درباره نحوه تست و سرویس آسانسورها را با کارشناسان شرکت هخامنش در میان بگذارید و همچنین خدمات تعمیر و سرویس آسانسور در اصفهان را بر عهده متخصصین ما قرار دهید. ما منتظر نظرات شما عزیزان هستیم.